5 cách đơn giản giúp con rèn luyện trí tuệ cảm xúc
Chúng mình luôn nhận được câu hỏi trí tuệ cảm xúc hay trí tuệ thông minh giúp con thành công hơn. Và chúng mình xin trả lời cho câu hỏi này là cả hai loại trí tuệ này đều quan trọng và cần thiết cho sự phát triển của con. Giúp con rèn luyện cảm xúc hay sự thông minh đều phải bắt đầu từ rất sớm và cần sự đồng hành của bố mẹ. Trong bài viết này, chúng mình sẽ tìm hiểu trí tuệ cảm xúc (EQ) đóng vai trò như thế nào trong sự phát triển của một em bé nhé.
Nhà Tâm lý học John Gottman viết trong cuốn sách “Nuôi dưỡng trí thông minh cảm xúc cho trẻ” rằng: Khi cha mẹ giúp trẻ phát triển và kiểm soát được những cảm xúc như tức giận, thất vọng, lo âu…, đó là lúc cha mẹ phát triển trí thông minh cảm xúc cho trẻ…Chỉ số EQ cao sẽ giúp trẻ phát triển tốt khả năng giao tiếp, diễn đạt, hòa đồng với bạn bè, giúp trẻ thích ứng nhanh với cuộc sống. Điều này sẽ tạo cho trẻ một nền tảng tốt về nhân cách cũng như những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống để giúp trẻ có thể thành công vững chắc trong tương lai.
Vì thế, cha mẹ đừng quá chú tâm tới việc bồi dưỡng kiến thức hàn lâm cho con, mà quên đi rằng, những cảm xúc của con cũng cần được quan tâm và nuôi dưỡng. Nhà tâm lý học Goleman cho rằng trí tuệ cảm xúc bao gồm 5 yếu tố chính: hiểu bản thân, kiểm soát bản thân, động lực cá nhân, lòng thấu cảm và kỹ năng xã hội.
Sau đây là 5 gợi ý cho bố mẹ để giúp con mình nuôi dưỡng trí tuệ cảm xúc:
1.Giúp con hiểu về cảm xúc của mình
Trẻ con thường gặp khó khăn khi diễn tả những cảm xúc của mình, những gì mình đang cảm thấy hoặc trải qua. Điều đó khiến cho các cháu dễ bùng nổ và cáu giận ở nơi công cộng khi cảm thấy quá sức chịu đựng. Đôi khi nguyên nhân cũng là do các cháu quá lo lắng và căng thẳng.
Là bố mẹ, bạn hãy kiên nhẫn và mềm mỏng mỗi khi con gặp những vấn đề này. Hãy nói với con rằng bạn thấu hiểu những gì con đang trải qua và hãy khuyến khích con gọi tên cảm xúc của mình. Điều quan trọng là bạn cần tạo ra một môi trường để khiến con cảm thấy an toàn và có thể tin cậy. Hãy dạy con rằng mình không thể chọn cảm xúc của mình, nhưng mình có thể chọn cách đối phó với cảm xúc đó.
2.Đặt giới hạn cho hành vi, nhưng đừng đặt giới hạn cho cảm xúc
Bản chất tự nhiên của trẻ em là bốc đồng, và nếu không được kiểm soát, chúng có thể trở thành một người lớn bốc đồng. Vì vậy, khi bạn nhận thấy con cư xử không đúng mực, bạn cần can thiệp trước khi con sử dụng bạo lực đối với chính mình hoặc với người khác.
Mỗi khi can thiệp hành vi của con, bạn có thể áp dụng phương pháp đèn giao thông. Đầu tiên, bạn bảo con dừng lại, giống như lúc đèn đỏ bật lên. Tiếp theo là đèn vàng, bạn đề nghị con nghĩ tới các giải pháp, hỏi con rằng con sẽ làm gì trong trường hợp này. Bước cuối cùng là đèn xanh, bạn hướng dẫn trẻ chọn phương án tốt nhất.
Bằng cách này bạn đang dạy con giải quyết vấn đề. Một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên Behaviour Research & Therapy cho thấy những đứa trẻ thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề có thể có nguy cơ trầm cảm và tự tử cao hơn. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng việc dạy các kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ có thể cải thiện sức khỏe tâm thần.
3.Ghi nhận và khen ngợi những nỗ lực của con
Yếu tố thứ ba của trí tuệ cảm xúc là tự tạo động lực cho bản thân. Việc bạn công nhận những nỗ lực chứ không phải là khen ngợi kết quả rất quan trọng đối với việc nuôi dưỡng trí tuệ cảm xúc của trẻ. Hãy cho con biết rằng chính sự kiên trì và chăm chỉ mà con dành để đạt được mục tiêu có ý nghĩa nhiều hơn thành tích của con.
4.Dạy con về lòng thấu cảm
Các em bé ngay từ bé xíu đã có thể nhận biết về sự thấu cảm, dù chưa thực sự hiểu đó là gì. Ví dụ, các bé có thể khóc khi thấy bạn mình khóc, bởi vì dường như chúng cảm thấy được những gì các em bé khác đang trải qua. Nhưng khi lớn lên, bọn trẻ sẽ nhận ra rằng những gì khiến người khác đau đớn chưa chắc đã làm mình cảm thấy buồn.
Đó là lý do vì sao chúng ta cần dạy cho trẻ về lòng thấu cảm, dạy cho chúng cách thiết lập mối liên hệ bằng cử chỉ và lời nói với người khác sẽ giúp cho chúng trở thành một người tử tế, biết quan tâm và biết suy nghĩ về hành động của chính mình hơn. Bạn có thể trò chuyện với con về những cuốn sách, những bộ phim hay. Hoặc khi con kể về chuyện của người khác, hãy con xem nếu con ở trong trường hợp đó, con sẽ cảm thấy thế nào, và con có thể làm gì để giúp bạn?
5.Khuyến khích con trò chuyện và biết lắng nghe
Ở nhà, bạn hãy thường xuyên trò chuyện cởi mở, gần gũi với các con để các con học cách kết nối và trao đổi thông tin với người khác, đồng thời dần hình thành thái độ tôn trọng đối với họ. Bằng cách này bạn đang giúp con nuôi dưỡng và phát triển trí tuệ cảm xúc.
Đặc biệt, bạn cần tránh áp đặt suy nghĩ của mình khi nói chuyện cùng con, nên tôn trọng những suy nghĩ của con. Nếu bạn có ý kiến trái chiều, hãy cùng con phân tích đúng sai. Khi trẻ được tiếp xúc với nhiều quan điểm, chúng trở nên linh hoạt hơn trong suy nghĩ, và dễ chấp nhận và khoan dung hơn với người khác cũng như với bản thân.